MICROFOON VAN DE MAAND MEI 2024

De Sennheiser MKH 105 omnidirectionele condensator microfoon was een vroeg buitenbeentje, in 1963. Hij werd het uitgangspunt voor de succesvolle reeks van Sennheiser's condensator microfoons
Het was het tijdperk waarin de electronenbuis plaats moest maken voor de transistor, maar omdat een electronenbuis in een microfoon niet zomaar in een schakeling vervangen kon worden door een transistor, die een veel lagere impedantie had, moest er iets nieuws verzonnen worden.
Daarbij kwam het goed uit dat Frits Sennheiser tijden de Tweede Wereldoorlog onderzoek had gedaan naar hoogfrequent signalen; RF (Radio Frequency) techniek.

Hij bedacht een RF systeem waarbij een condensatorkapsel wél gekoppeld kon worden aan een transistor. Door gebruik te maken van een oscillator die een hoogfrequent signaal produceert wordt het opgenomen geluid gemoduleerd en direct daarna weer gedemoduleerd tot een gewoon geluidssignaal. Eigenlijk bevat een RF microfoon een zender en een ontvanger die aan elkaar gekoppeld zijn (er is geen draadloos radiosignaal, er komt 'gewoon' geluid uit de microfoon).
Het resultaat is een zuiver signaal, met weinig vervorming, door dat signaal vervolgens elektronisch aan te passen wordt een heel 'rechte' opnamekarakteristiek bereikt, waarbij ook de lage tonen heel goed worden weergegeven. Dat laatste lukt anders alleen met grotere capsules, kleine zijn beter om hoge tonen op te nemen.
Er kwam zelfs een speciale uitvoering, de MKH 110, die lage frequenties tot 1 Hz kon registreren, wat dat model tot een ideale meetmicrofoon maakte.
De voordelen van de transistor bleken duidelijk, want Sennheiser wist de modellen in een behuizing met een doorsnee van slechts 2 cm en een lengte van maar 12,5 cm te monteren. Dat liet geen ruimte voor een uitgangstrafo, het signaal werd electronisch gebalanceerd.

Omdat rond die tijd de FET transistor werd geïntroduceerd, die wél gebruikt kon worden in plaats van een buis, kozen de meeste fabrikanten ervoor om die weg in te slaan. Sennheiser, die geen historie had als maker van buizen microfoons, ging door met zijn eigen RF ontwerpen, waarin hij veel voordelen zag, onder andere de lagere ruis van de gewone transistors ten opzichte van FETs.

De eerste Sennheiser condensatormicrofoons waren de experimentele MK 82 'shotgun' en de omni MKH 104, uit 1962, geweest, die een speciale 8 Volt voeding nodig hadden. De MKH 105 werd voorzien van de destijds net ontwikkelde toonadervoeding (voorloper van de fantoomspanning).
De 12 Volt toonadervoeding (T-Power) kon niet enkel in de studio gebruikt worden, maar ook daarbuiten, met een eenvoudige adapter die 9 kleine batterijen bevatte, waarop een MKH ruim 50 uur kon werken.
Ook de ongevoeligheid voor contactgeluiden en storingen en probleemloos gebruik in vochtige omstandigheden maakten de microfoons ideaal voor locatieopnamen.

Na de MKH 105 volgde de richtinggevoelige MKH 405, en de lange MKH 805 'shotgun'. Later werd de serie nog uitgebreid met de MKH 415, een korte 'shotgun'. Alle modellen kregen de letter T aan het typenummer toegevoegd.
Toen fantoomspanning (Phantom power) de standaard werd, presenteerde Sennheiser de MKH 106/416/816, met keuze uit 12V of 48V, deze kregen de letter P (MKH 106 P12 / P48 etc.).
De MKH 416 T bleef wél leverbaar, omdat het model veel werd gebruikt voor locatieopnamen en de opnameapparatuur daarbij vaak met T-Power werkte.

Omni microfoons worden vaak gezien als de ideale microfoons voor opnamen en de MKH 105 mag dan oud zijn, de kwaliteit is na 60 jaar nog altijd uitstekend, al heeft Sennheiser later zijn RF techniek voor het digitale tijdperk aangepast, om vervorming nog verder uit te bannen.
De MKH 416 wordt nog steeds gemaakt en maakt deel uit van de 'Classic' collectie, al werd ook dat model in de jaren 90 aangepast, om de productie te vereenvoudigen. Het quartz kristal werd vervangen door een LC kring (een spoel en condensator, die samen een resonantiekring vormen) voor een nog grotere bedrijfszekerheid.
De Sennheiser MKH reeks, oud en nieuw, is nog altijd populair.

Veel meer modellen zijn te vinden in mijn boek Witnesses of Words. Meer informatie daarover op: www.witnessesofwords.com